همه چیز درباره شرکتهای تضامنی
ارسال شده توسط یلدا سلطانی
1403/02/09
25 بازدید
مقدمه:
شرکت تضامنی نوعی از شرکتهای تجاری است که بین دو یا چند نفر با مسئولیت تضامنی تشکیل میشود. به این معنی که هر یک از شرکا در مقابل تمام تعهدات و قروض شرکت، به طور کامل و تضامنی مسئول هستند. به عبارت دیگر، اگر دارایی شرکت برای پرداخت تمام بدهیهای آن کافی نباشد، طلبکاران میتوانند برای مطالبه باقی مانده طلب خود به هر یک از شرکا مراجعه کنند.
شرکتهای تضامنی برای فعالیتهای تجاری تشکیل میشوند و از جمله مزایای آنها میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- سادگی تاسیس و انحلال: تشریفات ثبت و انحلال این نوع شرکتها نسبتاً ساده است.
- مدیریت آسان: به دلیل تعداد کم شرکا، مدیریت این نوع شرکتها آسانتر است.
- اعتماد بیشتر: به دلیل مسئولیت تضامنی شرکا، این نوع شرکتها از نظر اشخاص ثالث از اعتبار بیشتری برخوردار هستند.
با این حال، معایبی نیز برای این نوع شرکتها وجود دارد، از جمله:
- مسئولیت تضامنی: همانطور که گفته شد، مسئولیت شرکا در این نوع شرکتها تضامنی است، به این معنی که هر یک از شرکا در مقابل تمام تعهدات شرکت مسئول هستند.
- عدم وجود شخصیت حقوقی مستقل: شرکت تضامنی شخصیت حقوقی مستقلی از شرکا ندارد و شرکا به عنوان مالکان شرکت شناخته میشوند.
- محدودیت در نقل و انتقال سهم الشرکه: نقل و انتقال سهم الشرکه در این نوع شرکتها با محدودیتهایی روبرو است.
تاریخچه شرکتهای تضامنی
ریشههای شرکتهای تضامنی را میتوان در دوران باستان جستجو کرد. در آن زمان، افراد برای انجام فعالیتهای تجاری با یکدیگر شراکت میکردند و مسئولیت کامل تعهدات و بدهیهای شرکت را به طور مشترک بر عهده میگرفتند.
با گذشت زمان و پیچیدهتر شدن فعالیتهای تجاری، نیاز به وجود ساختارهای حقوقی منظمتر برای شرکتها احساس شد. در این راستا، قوانین و مقررات مربوط به شرکتهای تضامنی در بسیاری از کشورها تدوین و تصویب شد.
در ایران، اولین قانون مدنی در سال 1307 به تصویب مجلس شورای ملی رسید. در این قانون، به طور مفصل به موضوع شرکتهای تضامنی و شرایط تشکیل و اداره آنها پرداخته شده بود.
از آن زمان تاکنون، قوانین مربوط به شرکتهای تضامنی در ایران چندین بار مورد بازنگری و اصلاح قرار گرفته است. آخرین بار در سال 1399، قانون جدید تجارت در ایران به تصویب رسید که در آن نیز به طور مفصل به موضوع شرکتهای تضامنی پرداخته شده است.
نقش شرکتهای تضامنی در تاریخ تجارت:
- شرکتهای تضامنی در طول تاریخ نقش مهمی در توسعه تجارت و بازرگانی ایفا کردهاند.
- این نوع شرکتها به دلیل سادگی ساختار و نیاز به سرمایه اولیه کم، برای افراد و کسبوکارهای کوچک بسیار مناسب بودهاند.
- شرکتهای تضامنی در بسیاری از حوزههای مختلف، از جمله کشاورزی، صنعت، خدمات و بازرگانی فعالیت میکردند.
چالشها و تحولات:
در دوران معاصر، با ظهور شرکتهای سهامی و سایر انواع شرکتها، سهم شرکتهای تضامنی از کل شرکتها تا حدودی کاهش یافته است.
دلیل این امر آن است که شرکتهای سهامی و سایر انواع شرکتها، مزایایی مانند مسئولیت محدود سهامداران، امکان تامین سرمایه بیشتر و ساختار سازمانی پیچیدهتر را به صاحبان کسبوکار ارائه میدهند.
با وجود این چالشها، شرکتهای تضامنی همچنان در بسیاری از کشورها، از جمله ایران، رایج هستند.
دلایل این امر عبارتند از:
- سادگی ساختار: تاسیس و اداره شرکتهای تضامنی بسیار سادهتر از سایر انواع شرکتها است.
- نیاز به سرمایه کم: برای تاسیس شرکت تضامنی نیازی به سرمایه اولیه زیاد نیست.
- اعتماد و تعهد: در شرکتهای تضامنی، شرکا به یکدیگر اعتماد دارند و برای تحقق اهداف مشترک تعهد دارند.
آینده شرکتهای تضامنی:
پیشبینی میشود که با توجه به مزایایی که شرکتهای تضامنی دارند، این نوع شرکتها در آینده نیز جایگاه خود را در دنیای تجارت حفظ کنند. البته برای حفظ این جایگاه، شرکتهای تضامنی باید خود را با شرایط جدید بازار و نیازهای مشتریان وفق دهند. استفاده از فناوریهای جدید، نوآوری در محصولات و خدمات، و توجه به مسائلی مانند مسئولیت اجتماعی و حفظ محیط زیست، از جمله عواملی هستند که میتوانند به موفقیت شرکتهای تضامنی در آینده کمک کنند.
قوانین مرتبط با مالیات شرکت تضامنی
همانطور که میدانید، کلیه شرکتهای تجاری در ایران موظف به پرداخت مالیات هستند. شرکتهای تضامنی نیز از این قاعده مستثنی نیستند. مالیات شرکتهای تضامنی بر اساس درآمد سالانه آنها محاسبه میشود. نرخ مالیات این نوع شرکتها 25% است. علاوه بر مالیات بر درآمد، شرکتهای تضامنی موظف به پرداخت سایر مالیاتها و عوارض، مانند مالیات بر ارزش افزوده، مالیات نقل و انتقال ملک و حق الثبت نیز هستند.
نکات مهم در مورد مالیات شرکتهای تضامنی:
- شرکا در شرکتهای تضامنی به عنوان اشخاص حقیقی نسبت به سود سهم خود مشمول مالیات بر درآمد میشوند.
- شرکتهای تضامنی میتوانند از معافیتهای مالیاتی مربوط به صادرات و تحقیق و توسعه استفاده کنند.
- نگهداری دفاتر قانونی و اسناد و مدارک مالیاتی برای شرکتهای تضامنی الزامی است.
برخی از نکات مهم و کاربردی در مورد مالیات شرکتهای تضامنی بپردازیم:
- نحوه محاسبه مالیات بر درآمد: مالیات بر درآمد شرکتهای تضامنی بر اساس سود خالص آنها در سال مالیاتی محاسبه میشود. سود خالص شرکت با کسر کردن هزینههای قابل قبول از درآمد کل شرکت به دست میآید.
- هزینههای قابل قبول: هزینههایی که در محاسبه مالیات بر درآمد شرکتهای تضامنی قابل قبول هستند، عبارتند از:
- حقوق و دستمزد پرداختی به کارکنان
- اجاره بها
- استهلاک داراییها
- هزینههای مربوط به خرید مواد اولیه و لوازم مصرفی
سایر هزینههای مرتبط با فعالیتهای تجاری شرکت
- مالیات بر ارزش افزوده: شرکتهای تضامنی مانند سایر اشخاص حقوقی، موظف به پرداخت مالیات بر ارزش افزوده (VAT) هستند. نرخ مالیات بر ارزش افزوده در حال حاضر 9% است.
- معافیتهای مالیاتی: شرکتهای تضامنی میتوانند از برخی معافیتهای مالیاتی، مانند معافیت مالیاتی صادرات و معافیت مالیاتی مربوط به تحقیق و توسعه استفاده کنند.
- دفاتر قانونی: نگهداری دفاتر قانونی و اسناد و مدارک مالیاتی برای کلیه شرکتهای تجاری، از جمله شرکتهای تضامنی، الزامی است. دفاتر قانونی باید به صورت پلمب شده از اداره ثبت شرکتها دریافت شده و کلیه رویدادهای مالی شرکت در آنها ثبت شود.
- اظهارنامه مالیاتی: شرکتهای تضامنی موظف هستند هر سال پس از پایان سال مالیاتی، اظهارنامه مالیاتی خود را به سازمان امور مالیاتی کشور ارائه دهند.
مواردی که در اظهارنامه مالیاتی شرکتهای تضامنی باید قید شود، عبارتند از:
- اطلاعات مربوط به شرکت، مانند نام، آدرس و کد شناسایی ملی
- اطلاعات مربوط به شرکا، مانند نام، نام خانوادگی، کد ملی و سهم الشرکه
- درآمد و هزینههای شرکت در سال مالیاتی
- مالیاتهای محاسبه شده و پرداخت شده
- سایر اطلاعات مورد نیاز سازمان امور مالیاتی
- تخلفات مالیاتی: عدم انجام تکالیف مالیاتی، مانند عدم
- نگهداری دفاتر قانونی، عدم ارائه اظهارنامه مالیاتی و عدم پرداخت
- مالیات به موقع، مشمول جریمههای سنگینی خواهد بود.
نتیجهگیری:
همانطور که در این مقاله گفته شد، شرکتهای تضامنی مشمول پرداخت مالیاتهای مختلفی، از جمله مالیات بر درآمد، مالیات بر ارزش افزوده و عوارض هستند. آشنایی با قوانین و مقررات مالیاتی مربوط به شرکتهای تضامنی برای کلیه فعالان اقتصادی در این زمینه ضروری است.
در ادامه به برخی نکات تکمیلی و بهروزرسانیها در مورد شرکتهای تضامنی اشاره میکنیم که برای فعالان اقتصادی در این حوزه مفید خواهد بود.
1. بهروزرسانیهای قانونی:
- قانون جدید مالیاتهای مستقیم: در سال 1400 قانون جدید مالیاتهای مستقیم در ایران به تصویب مجلس شورای اسلامی رسید. این قانون تغییراتی را در نحوه محاسبه مالیات شرکتها، از جمله شرکتهای تضامنی، ایجاد کرده است.
- بخشنامهها و دستورالعملهای جدید: سازمان امور مالیاتی کشور به طور مرتب بخشنامهها و دستورالعملهای جدیدی را در مورد نحوه عملکرد شرکتها و تکالیف مالیاتی آنها صادر میکند. فعالان اقتصادی در این حوزه باید از این بخشنامهها و دستورالعملها مطلع باشند تا از بروز مشکلاتی مانند جریمههای مالیاتی جلوگیری کنند.
2. نکات کاربردی:
- انتخاب نام مناسب: انتخاب نام مناسب برای شرکت تضامنی از اهمیت زیادی برخوردار است. نام شرکت باید به گونهای باشد که به خوبی فعالیت شرکت را نشان دهد و در عین حال به خاطر ماندنی و جذاب باشد.
- تنظیم قرارداد کتبی: قبل از شروع فعالیت شرکت، شرکا باید نسبت به تنظیم قرارداد کتبی بین خود اقدام کنند. در این قرارداد باید تمام حقوق و تعهدات شرکا به طور شفاف و روشن قید شود.
- استفاده از نرمافزارهای حسابداری: استفاده از نرمافزارهای حسابداری میتواند به طور قابل توجهی به شرکتهای تضامنی در انجام امور مالیاتی آنها کمک کند.
- مشاوره با متخصصان: صاحبان شرکتهای تضامنی میتوانند برای انجام امور مربوط به ثبت شرکت، تنظیم قرارداد، انجام امور مالیاتی و سایر امور حقوقی از مشاوره متخصصان مربوطه استفاده کنند.
فرآیند انحلال شرکت تضامنی و قوانین مرتبط با آن
انحلال شرکت تضامنی به معنای پایان یافتن فعالیت این نوع شرکت و از بین رفتن شخصیت حقوقی آن است. در این فرآیند، داراییهای شرکت بین طلبکاران و شرکا تقسیم میشود و شرکت از نظر قانونی منحل شده تلقی میشود.
شرایط انحلال شرکت تضامنی:
قانون تجارت ایران موارد متعددی را برای انحلال شرکت تضامنی پیشبینی کرده است که به طور کلی به دو دسته انحلال قهری و انحلال ارادی تقسیم میشوند:
1. انحلال قهری:
در این نوع انحلال، شرکت به حکم قانون و بدون نیاز به رضایت شرکا منحل میشود. موارد انحلال قهری شرکت تضامنی عبارتند از:
- انقضای مدت شرکت: اگر شرکت برای مدت محدودی تشکیل شده باشد، پس از پایان این مدت به طور خود به خود منحل میشود.
- انجام یا غیرممکن شدن موضوع شرکت: اگر موضوع فعالیت شرکت به انجام برسد یا انجام آن غیرممکن شود، شرکت منحل خواهد شد.
- فوت یکی از شرکا: فوت یکی از شرکا به منزله انحلال شرکت است، مگر آنکه بقیه شرکا و قائم مقام متوفی به ادامه شرکت رضایت دهند.
- حجر یکی از شرکا: حجر یکی از شرکا نیز موجب انحلال شرکت میشود، مگر آنکه بقیه شرکا با قائم مقام محجور به ادامه شرکت رضایت دهند.
- ورشکستگی شرکت: ورشکستگی شرکت نیز از جمله موارد انحلال قهری آن به حساب میآید.
2. انحلال ارادی:
در این نوع انحلال، شرکت با رضایت تمام شرکا منحل میشود. برای انحلال ارادی شرکت تضامنی باید مراحل زیر طی شود:
- تصمیمگیری در مورد انحلال: در اولین قدم، باید تمام شرکا در یک جلسه رسمی با اکثریت مطلق آراء نسبت به انحلال شرکت تصمیمگیری کنند.
- انتخاب مدیر تصفیه: در جلسه تصمیمگیری برای انحلال شرکت، باید یک یا چند نفر به عنوان مدیر تصفیه انتخاب شوند. وظیفه مدیر تصفیه، انجام امور مربوط به تصفیه شرکت، از جمله وصول داراییها، پرداخت بدهیها و تقسیم داراییهای باقیمانده بین شرکا است.
- انتشار آگهی انحلال: پس از انتخاب مدیر تصفیه، باید آگهی انحلال شرکت در روزنامه رسمی و یکی از روزنامههای کثیرالانتشار محل مرکز اصلی شرکت منتشر شود.
- تسویه حساب با طلبکاران: مدیر تصفیه موظف است نسبت به شناسایی و پرداخت تمام بدهیهای شرکت به طلبکاران اقدام کند.
- تقسیم داراییهای باقیمانده: پس از پرداخت تمام بدهیهای شرکت، داراییهای باقیمانده بین شرکا به نسبت سهم الشرکه آنها تقسیم میشود.
- ثبت انحلال در اداره ثبت شرکتها: در نهایت، مدیر تصفیه باید مراتب انحلال شرکت و تقسیم داراییها را به اداره ثبت شرکتها اعلام کند و نسبت به ثبت انحلال در آگهی تأسیس شرکت اقدام نماید.
نکات مهم
- انحلال شرکت تضامنی دارای آثار متعددی است که از جمله آنها میتوان به از بین رفتن شخصیت حقوقی شرکت، پایان یافتن تعهدات و مسئولیتهای شرکا در قبال اشخاص ثالث و تقسیم داراییهای شرکت بین شرکا و طلبکاران اشاره کرد.
- فرآیند انحلال شرکت تضامنی باید با دقت و مطابق با قانون تجارت ایران انجام شود، در غیر این صورت ممکن است با مشکلات حقوقی و قضایی مواجه شوید.
- در صورت نیاز به راهنمایی و مشاوره بیشتر در مورد انحلال شرکت تضامنی، میتوانید از وکلای متخصص در امور تجاری یا کارشناسان حقوقی اداره ثبت شرکتها کمک بگیرید.
چند درصد شرکت های ایران و جهان تضامنی هستند؟
متاسفانه، آمار دقیقی از درصد شرکتهای تضامنی در ایران و جهان در دسترس نیست.
دلایل مختلفی برای این موضوع وجود دارد، از جمله:
- عدم وجود مرجع واحد برای جمعآوری آمار: در بسیاری از کشورها، از جمله ایران، مرجعی واحد برای جمعآوری آمار مربوط به انواع مختلف شرکتها وجود ندارد. این امر باعث میشود که دستیابی به آمار دقیق و بهروز در مورد سهم هر نوع شرکت از کل شرکتها دشوار باشد.
- تعریف متفاوت شرکت تضامنی در کشورهای مختلف: در برخی از کشورها، تعریفی که از شرکت تضامنی ارائه میشود با تعریفی که در ایران وجود دارد، متفاوت است. این امر مقایسه آمار مربوط به شرکتهای تضامنی در کشورهای مختلف را دشوار میکند.
- عدم تمایل شرکتها به ارائه اطلاعات: برخی از شرکتها ممکن است تمایلی به ارائه اطلاعات مربوط به نوع فعالیت و ساختار سازمانی خود به مراجع آماری نداشته باشند. این امر نیز بر دقت و صحت آمار مربوط به سهم شرکتهای تضامنی از کل شرکتها تاثیر میگذارد.
با این وجود، میتوان بر اساس برخی از آمار و اطلاعات موجود، برآوردی از درصد شرکتهای تضامنی در ایران و جهان ارائه کرد.
درصد شرکتهای تضامنی در ایران:
بر اساس برخی از مطالعات، سهم شرکتهای تضامنی از کل شرکتهای ثبتشده در ایران بین 5 تا 10 درصد برآورد میشود. این آمار نشان میدهد که شرکتهای تضامنی یکی از رایجترین انواع شرکتها در ایران هستند.
درصد شرکتهای تضامنی در جهان:
آمار دقیقی در مورد سهم شرکتهای تضامنی از کل شرکتهای جهان در دسترس نیست. با این حال، تخمین زده میشود که این سهم کمتر از 10 درصد باشد.
دلیل این امر آن است که در بسیاری از کشورهای توسعهیافته، انواع دیگری از شرکتها، مانند شرکتهای سهامی و شرکتهای با مسئولیت محدود، رایجتر هستند.
عوامل موثر بر تعداد شرکتهای تضامنی:
- شرایط اقتصادی: در شرایط اقتصادی نامناسب، افراد ممکن است تمایل بیشتری به تشکیل شرکتهای تضامنی داشته باشند، زیرا این نوع شرکتها نیاز به سرمایه اولیه کمتری دارند و از نظر ساختاری سادهتر هستند.
- قوانین و مقررات: قوانین و مقرراتی که بر نحوه تشکیل و اداره شرکتها حاکم هستند، میتوانند بر تعداد شرکتهای تضامنی تاثیر بگذارند. به عنوان مثال، اگر قوانین مربوط به تشکیل شرکتهای تضامنی ساده و آسان باشند، ممکن است تعداد این نوع شرکتها افزایش یابد.
- فرهنگ و عرف: فرهنگ و عرف جامعه نیز میتواند بر تعداد شرکتهای تضامنی تاثیر بگذارد. به عنوان مثال، در برخی از جوامع، افراد بیشتر به تشکیل شرکتهای خانوادگی یا شراکتی تمایل دارند که ممکن است به صورت شرکت تضامنی فعالیت کنند.
در حال حاضر، به دلیل عدم وجود آمار دقیق و بهروز، نمیتوان با قاطعیت گفت که چه درصدی از شرکتها در ایران و جهان تضامنی هستند.
با این حال، شواهد و قرائن نشان میدهد که شرکتهای تضامنی یکی از رایجترین انواع شرکتها در بسیاری از کشورها، از جمله ایران، هستند.
نمونههایی از شرکتهای تضامنی در ایران و جهان
در حالی که به دلیل ماهیت پویای شرکتها و تغییرات مداوم در آنها، ارائه لیست کاملی از شرکتهای تضامنی فعال در ایران و جهان دشوار است، میتوان به برخی نمونههای شناختهشده از این نوع شرکتها در حوزههای مختلف اشاره کرد:
ایران:
- شرکت چای شمال: این شرکت در سال 1337 با مشارکت چندین سرمایهگذار به صورت شرکت تضامنی تاسیس شد و در حال حاضر به عنوان یکی از بزرگترین تولیدکنندگان و صادرکنندگان چای در ایران شناخته میشود.
- شرکت فرش دستباف تبریز: این شرکت در سال 1276 تاسیس شد و به عنوان یکی از قدیمیترین و مشهورترین تولیدکنندگان فرش دستباف در ایران و جهان فعالیت میکند. این شرکت به صورت شرکت تضامنی اداره میشود.
- شرکت برادران مظاهری: این شرکت در سال 1305 تاسیس شد و در زمینه تولید و عرضه انواع حبوبات، برنج و مواد غذایی فعالیت میکند. این شرکت نیز به صورت شرکت تضامنی اداره میشود.
جهان:
- شرکت گلدمن ساکس: این شرکت در سال 1869 تاسیس شد و به عنوان یکی از بزرگترین بانکهای سرمایهگذاری و موسسات خدمات مالی در جهان فعالیت میکند. این شرکت در ابتدا به صورت شرکت تضامنی تاسیس شده بود، اما در حال حاضر به صورت شرکت سهامی عام اداره میشود.
- شرکت برادران لِهْمان: این شرکت در سال 1847 تاسیس شد و به عنوان یکی از بزرگترین بانکهای سرمایهگذاری در ایالات متحده آمریکا فعالیت میکرد. این شرکت در سال 2008 به دلیل ورشکستگی منحل شد، اما در زمان فعالیت خود به صورت شرکت تضامنی اداره میشد.
- شرکت پرایسواترهاوسکوپرز: این شرکت در سال 1998 با ادغام دو شرکت حسابداری بزرگ تاسیس شد و به عنوان یکی از بزرگترین شرکتهای ارائه دهنده خدمات حسابرسی، مشاوره و مالیاتی در جهان فعالیت میکند. این شرکت در ابتدا به صورت شرکت تضامنی تاسیس شده بود، اما در حال حاضر به صورت شرکت سهامی عام اداره میشود.
نکات مهم:
لازم به ذکر است که این فقط نمونههایی از شرکتهای تضامنی هستند و تعداد بسیار زیادی از این نوع شرکتها در سراسر ایران و جهان در حال فعالیت هستند.
ماهیت شرکتهای تضامنی به گونهای است که ممکن است با گذشت زمان و به دلیل تغییرات در ساختار مالکیت یا فعالیت آنها، نوع شخصیت حقوقی آنها نیز تغییر کند.
مطالب زیر را حتما مطالعه کنید
ترازنامه: قطبنمای دنیای مالی
مقدمه: 1.1 تعریف ترازنامه: ترازنامه یکی از مهمترین صورتهای...
سنوات کارکنان: پلی بین تعهد و مزایا
مقدمه: سنوات کارکنان، که به حق سنوات نیز معروف است،...
کارسنجی و زمانسنجی: ساده اما قدرتمند
مقدمه ریشههای کارسنجی و زمانسنجی به اوایل قرن نوزدهم میلادی...
کسب و کار بدون سرمایه؟ بله شدنی است!
مقدمه در دنیای امروز، راه اندازی کسب و کار با...
مرخصی، حق مسلم کارگران: گامی برای تعادل بین کار و زندگی
مقدمه: مرخصی به عنوان یکی از حقوق بنیادی و اساسی...
اصول حسابداری: راهنمای جامع برای درک وضعیت مالی
معرفی حسابداری: حسابداری زبانی است که وضعیت مالی یک شخص...
دیدگاهتان را بنویسید